UPC... De maat is méér dan VOL!!!

En wat u en ik daar aan kunnen doen.

Ten gevolge van de verkoop van lokale kabelnetten door vele gemeenten enkele jaren geleden zijn we sindsdien de negatieve gevolgen daarvan steeds sterker gaan voelen. Voor mij was een paar jaar geleden al het punt bereikt dat ik zei... "De maat is vol... Tot hier en niet verder!" Maar wat deed UPC?... Ze gingen verder... Daarom is het wat mij betreft nu tijd dat wij als consumenten onze stem laten horen en laten weten dat wij niet langer bereid zijn om het gesol met onze belangen te accepteren. Omdat ik mij, zoals u verder zult lezen, indertijd had voorgenomen actie te ondernemen als UPC 'over de schreef' zou gaan schrijf ik nu dus deze tekst.

De ontwikkelingen op het gebied van de kabelnetten is een van de vele verschijningsvormen van de privatiseringsgolf die onze regering heeft laten gebeuren dan wel zelf actief heeft doorgevoerd. Ik ben daar altijd een tegenstander van geweest. Ik heb altijd gezegd... "Het wordt duurder en het wordt slechter" (kijk maar eens naar de Nederlandse Spoorwegen) ... Een korte vergelijking met bijvoorbeeld de gebeurtenissen rond PTT-Telecom (nu KPN) is daarom zeer illustratief en is trouwens iets dat sowieso ook wel eens aan de kaak mag worden gesteld. Twee vliegen in één klap wat mij betreft.

PTT-Telecom was een zeer winstgevend bedrijf dat voor 100% staatseigendom was. Een gans die gouden eieren legde voor de overheid. Een goede bron van inkomsten voor de staat der Nederlanden. En omdat wij uiteindelijk met zijn allen die staat vormen dus ook eigenlijk ons gemeenschappelijk bezit. Uiteindelijk is het over de jaren van haar ontstaan in zijn geheel door ons betaald met onze belastingcenten en door het betalen van onze telefoonrekeningen en daarom ook ons eigendom. Een gemeenschappelijk bezit (net als de kabelnetten). Wat deed echter onze overheid? In haar oneindige kortzichtigheid besloot zij de gans met de gouden eieren te verkopen voor een zak bonen. Een flinke zak bonen weliswaar maar toch... Bonen raken namelijk op en de gans had eindeloos door kunnen gaan met het leggen van gouden eieren als het een normale bedrijfsvoering had gehouden (wat nu niet is gebeurd zoals we allemaal weten - dat je een dergelijk bloeiend bedrijf in een páár jaar tijd zó de vernieling in kunt draaien is wat mij betreft méér dan misdadig en een diepgaand onderzoek waard - d.m.v. een parlementaire enquetecommissie bijv.). De toenmalig zittende regering haalde een hoeveelheid geld binnen waar je koud van wordt en hun financiële zorgen waren voor hun regeringsperiode op een wel heel makkelijke manier voor een aanzienlijk deel opgelost. Alleen... "Na ons de zondvloed"... De toekomstige inkomsten voor de overheid uit de winst van KPN waren natuurlijk wel verdwenen (eerst voor de helft en ondertussen voor tweederde, dat is het deel van de aandelen die verkocht zijn). Denkt u dat door de verkoop van KPN de behoefte aan inkomsten van de overheid gedaald is? Natuurlijk niet. De winst van KPN die vroeger in de schatkist van de overheid terecht kwam was geld dat dus niet uit andere bronnen zoals belastingen en accijnzen geput hoefde te worden. Nu die bron door de verkoop en verder door het gevoerde wanbeleid met enorme schulden en dus verdampende winsten is opgedroogd zal de overheid het verlies van inkomsten uit deze bron moeten vervangen door inkomsten uit andere bronnen want nogmaals... de overheid heeft echt niet plotseling minder geld nodig. Dacht u bijvoorbeeld dat het toevallig was dat kort na de verkoop van de eerste 50% van de aandelen er plotseling BTW werd geheven over onze telefoonrekeningen? Nee toch zeker! Daarmee wist de overheid het verlies aan inkomsten direct te compenseren. Door òns dus meer te laten betalen. En dat terwijl diezelfde overheid ons voorhield (voorloog?) dat de privatisering met 'liberalisering' tot kostenverlaging voor de consument zou gaan leiden. (Is het u trouwens ook opgevallen dat de OPTA prijsverlagingen heeft tegengehouden omdat de concurrentie anders te weinig kan verdienen? Boeiend hè...)

Is onze telefoonrekening lager geworden? Met die BTW erbij? Ik heb er weinig van gemerkt. En laat het maar rustig aan de overheid over om het verlies van inkomsten uit KPN te compenseren door hier een nieuw belastinkje in te voeren en daar een accijnsje te verhogen. Wat is er makkelijker dan dàt? Met één pennestreek kan men bijvoorbeeld de benzineaccijns weer verhogen en de miljoenen strómen binnen. Gewoon de geldkraan weer wat verder opendraaien. Daar zitten ze in Den Haag toch niet mee? Wat is er dus eigenlijk gebeurd? Op de korte termijn waren de financiële zorgen van een zittende regering over, en daar moeten wij tot in lengte van dagen extra voor betalen. Nee... dan hebben ze het in België heel wat beter gedaan met hun telecombedrijf... èn met de gezondheidszorg waar geen wachtlijsten en personeelstekorten zijn (maar dat is weer een heel ander verhaal...).

Want dan nog even dat financiële debacle waar KPN zich nu door grenzeloze hebzucht en arrogantie in bevindt (net als UPC trouwens). Saillant detail is toch wel dat dit mede veroorzaakt wordt door de exorbitante som geld die de overheid KPN heeft laten betalen voor de UMTS rechten. Aan wie denkt u dat KPN die enorme kosten uiteindelijk gaat doorberekenen (als ze het tenminste ooit kunnen realiseren)? Aan haar klanten natuurlijk. Wij dus. Sec bekeken zijn die navenante inkomsten van die UMTS-veiling niets minder dan een vorm van indirecte belastingheffing door onze fijne overheid. Dank u wel overheid voor dit briljante 'beleid'... "Regeren is vooruitzien" weet u wel. Ik kan mij al heel lang steeds minder aan de indruk onttrekken dat men in Den Haag niet echt verder vooruit wil kijken dan de vier jaar van de eigen regeringsperiode. Maar als ik over Den Haag begin ben ik voorlopig nog niet uitgepraat. Zo was het mij tien seconden na de bekendmaking van de invoering van "Het kwartje van Kok" op grond van onweerlegbare feiten duidelijk dat dit een immorele actie was die nooit plaats had mogen vinden en ook zo snel mogelijk weer ongedaan gemaakt moet worden maar ook dat is een heel ander verhaal dat ik later misschien nog wel eens opschrijf. Laten we namelijk niet vergeten waar het in dit stukje ook al weer over gaat.

UPC! (en soortgelijke kabelexploitanten).

Want wat zijn de overeenkomsten met KPN? Ook de kabelnetten waren betaald met geld dat door de abonnees was opgebracht en waren wat mij betreft gemeenschappelijk bezit van de abonnees. Gewoon een wat groter en moderner equivalent van de Centrale Antenne Inrichtingen die vóór het kabeltijdperk bestonden. Ten tijde van de verkoop van die kabelnetten door de gemeenten waren deze netten gewoonlijk volledig afbetaald. Deze gemeenten, die ook altijd wel méér en méér geld willen hebben, zagen net als de centrale overheid met KPN hun kans schoon om even héél snel héél veel geld binnen te halen. Zij waren van mening dat zij zich dit gemeenschappelijke bezit mochten toe-eigenen en het mochten gebruiken om er de financiële problemen van de zittende gemeenteraden mee op te lossen. Zo leverde dat de gemeente Amsterdam 6 jaar geleden naar ik meen 670 miljoen gulden op. Deze honger naar makkelijk snel geld heeft er ook hier echter toe geleid dat het weer duurder en slechter wordt want die kabelexploitant wil natuurlijk zijn investering terugverdienen. Waar haalt die dat geld vandaan? U raadt het al... bij ons... de argeloze abonnee. Dus wíj moeten de kabelnetten die al een keer geheel door ons waren betaald nu nog een twééde keer gaan betalen omdat ook de gemeenten die verkoop van dit gemeenschapsbezit hebben gebruikt als een verkapte vorm van indirecte belastingheffing om hun financiële zorgen op de korte termijn op te lossen. De een noemt het slim... de ander noemt het doortrapt... Belangrijk is wat ú er van vindt. Wat mij betreft hebben de gemeenten hele vuile handen maar goed... Voor het moment zitten we nog met de gevolgen opgescheept. En wat zijn die?

Zoals ik al zei willen de kabelaars hun investering natuurlijk terug verdienen. Het was eigenlijk contractueel afgesproken dat het basispakket van radio- en televisiezenders dat doorgegeven werd vóór de verkoop ongewijzigd en even duur zou blijven voortbestaan. De kabelaars zouden hun inkomsten moeten gaan genereren uit het aanbieden van aanvullende diensten zoals doorgifte van extra televisie- en radiozenders en andere diensten zoals op het gebied van de telecommunicatie, eerst telefonie en later ook Internet-toegang. Om die extra diensten te kunnen aanbieden moest er echter fors geïnvesteerd worden in de technische vernieuwing van de kabelnetwerken. Dat ging allemaal niet zo snel en ook de interesse voor die aanvullende diensten was niet zo groot als men had gehoopt. Daardoor werd de verleiding om toch meer inkomsten te putten uit de doorgifte van het basispakket televisie- en radiozenders steeds groter. Hoe zou je zoiets kunnen realiseren? Je hoeft maar een heel klein beetje cynisme te hebben om te bedenken dat je dit zou kunnen bereiken door zo veel mogelijk mensen aan het toen bestaande 'Plus-pakket' te krijgen. En dat zou je kunnen doen door het standaard-pakket steeds verder te verschralen en die zenders in dat Plus-pakket onder te brengen zodat men, om hetzelfde zenderaanbod te behouden (met natuurlijk nog wat extra zenders), per maand aanzienlijk meer zou moeten gaan betalen. En wat gebeurde er in die tijd?

Zo verdwenen in mijn woonplaats even buiten Amsterdam de afgelopen jaren de volgende zenders van de kabel. Als ik het mij goed herinner was dat eerst Discovery, toen Eurosport, en uiteindelijk MTV en CNN. Toen men besloot om CNN niet langer door te geven was bij mij de maat vol. CNN heeft zich over de jaren van haar bestaan ontwikkeld tot dè bron van actuele informatie als er zich ergens op de wereld iets voordoet dat van internationaal belang op wereldschaal kan worden beschouwd. De afgelopen jaren heb ik die bron van informatie dan ook node moeten missen.
(Update 11 september 2001: De afschuwelijke, wereldschokkende gebeurtenissen in Amerika... Een wranger, maar tevens een overtuigender argument had ik mij niet kunnen voorstellen ter ondersteuning van dit standpunt omtrent het belang van CNN als informatiebron).
Diegenen onder u die CNN wèl al die tijd hebben bekeken zullen kunnen bedenken hoe zij het zouden vinden als zij níet over die bron van informatie hadden kunnen beschikken. Ik vond het in elk geval onacceptabel. Ik heb toen ook besloten dat wat mij betreft de kabelmaatschappij haar kant van de overeenkomst die er tussen kabelaar en consument bestaat niet meer volledig nakwam. Die afspraak is dat ik de kabelmaatschappij per kwartaal een bepaald bedrag betaal en dat zij daarvoor een 'overeengekomen' pakket aan zenders doorgeeft. Als zij dat pakket eenzijdig te ver verschralen dan houden zij zich wat mij betreft niet meer aan die afspraak. Ik vergelijk het maar met zoiets als het laten betegelen van je keuken. Als je met een aannemer overeenkomt dat hij dat uitvoert en jij hem daarvoor een overeengekomen bedrag betaalt dan zegt het consumentenrecht dat het gevolgen mag hebben als de aannemer zijn kant van de verplichting niet goed nakomt. Als na het uitvoeren van de werkzaamheden blijkt dat als je hard niest de specie uit de voegen waait dan heb je als consument het recht om een deel van het overeengekomen bedrag achter te houden tot de andere partij zijn kant van de overeenkomst volledig is nagekomen. Overeenkomstig dat principe heb ik toen CNN verdween dan ook besloten om niet langer de acceptgiro van de kabelmaatschappij te gebruiken maar om vier keer per jaar zelf een overschrijving te maken waarop ik per maand 3 gulden inhield op het standaardtarief. Ik schreef daarbij in het gedeelte voor de mededeling "3 gulden per maand in mindering wegens deficiënt basispakket". En daar konden ze het wat mij betreft mee doen. Ik heb later de klantenservice nog wel eens enkele malen telefonisch gesproken naar aanleiding van andere zaken en daarbij heb ik dat feit ook enkele malen ter sprake gebracht. Ik heb toen ook tegen ze gezegd dat ze niet de fout zouden moeten maken om mij voor die inhouding af te sluiten want dat ik dan grootscheeps actie zou gaan voeren en iedereen die vind dat UPC geen adequate dienst verleent op te gaan roepen om hetzelfde te doen. Of dit nou is wegens een verschraald televisiezenderpakket of wegens inferieure dienstverlening bij hun telefoon- of Internetdiensten. UPC heeft in Nederland 2,2 miljoen klanten. Als tienduizenden of honderdduizenden klanten dit gaan doen dan heeft UPC een GROOT probleem. Zij kunnen niet zo maar even een dergelijk aantal klanten afsluiten. Dan breekt de absolute hel los en dan kan UPC het verder wel schudden. Een dergelijk aantal mensen kun je ook geen incassobureaus op hun dak sturen die trouwens geen wezenlijke bevoegdheden hebben en waar men zich toch niets van aan zou trekken. Dit zou de vijandigheid van de consument jegens UPC ook alleen maar enorm doen toenemen en als er íets is wat UPC zich in de huidige situatie niet kan veroorloven is het een klantenkring die eigenlijk niets meer met UPC te maken wil hebben.

Toch zijn ze, door recente ontwikkelingen, hard op weg om juist dàt te bewerkstelligen. Ik kwam er namelijk tot mijn verbazing donderdagavond 30 augustus 2001 achter dat per maandag 3 september in grote delen van het kabelnetwerk van UPC (of misschien wel het hele netwerk) een nieuwe zenderwijziging zou worden doorgevoerd. Hoe kwam ik daar achter? Ik werd gebeld door mijn moeder die het toevallig op de teletekst van het informatiekanaal van UPC was tegengekomen. En wat hield die zenderwijziging onder andere in? Bij een eerdere zenderwijziging was Duitsland 3 (WDR) ook al verdwenen maar nu zou ook Duitsland 2 (ZDF) gaan verdwijnen. Nu zijn dat zenders waar ik zelf niet veel naar kijk maar mijn moeder is van een generatie die daar toch regelmatig naar mag kijken omdat daar amusementsprogramma's op worden uitgezonden die zij graag mag zien. Wat ík echter onacceptabel vond is dat BBC-2 ook zou verdwijnen. Zijn ze nou helemáál....... Dat de BBC een omroep is met een wereldreputatie en dat die zich tot de klasse-omroepen mag rekenen is een feit dat door weinigen betwist zal worden. Persoonlijk kijk ik dan ook relatief behoorlijk veel naar de BBC, zowel BBC-1 als BBC-2 (maar vooral naar BBC-2!) en ik beschouw het als een absoluut onacceptabele verschraling van het standaardpakket. (Update: ik las enkele dagen later in de krant dat volgens onafhankelijke cijfers de BBC de meest bekeken buitenlandse zender in Nederland is !!!) Goed... CNN komt eindelijk weer terug maar die had ook nooit mogen verdwijnen dus dat is wat mij betreft een sigaar uit eigen doos. Datzelfde geldt voor MTV die weer terugkomt (ten koste van The Box die verdwijnt). Verder verdwijnen hier Cartoon Network wat door vele kinderen als een verlies zal worden ervaren en ook nog TV-5, NieuwsNet-9 en Kleurnet. Nu denk ik dat deze laatste drie door niet al te veel mensen gemist zullen worden dus daar kan ik persoonlijk dan ook niet wakker van liggen. Maar wat komt er voor terug? Zoals gezegd de twee sigaren uit eigen doos CNN en MTV en verder:

Euronews

Dat is naar ik begrijp van een familie met een satellietschotel zoiets als CNN maar dan meer op Europa gericht en het is een zender waar zij eigenlijk nooit naar kijken. Voegt dat wat wezenlijks toe aan het totale nieuwsaanbod van alle Nederlandse en buitenlandse zenders plus CNN (waar zij wel naar kijken).

National Geographic

Volgens diezelfde familie begrijp ik dat het een beetje in dezelfde meer educatieve categorie valt als Discovery maar met wat andere onderwerpen. Zij zelf vinden het minder interessant dan Discovery waar zij best regelmatig naar kijken maar welke zender hier dus al jaren verdwenen is. Die beide zenders (Discovery en National Geographic) zitten bij hun trouwens gewoon op de kabel (van een andere kabelmaatschappij).

TVE

Een Spaanstalige zender. Ik kan er kort over zijn. Ik weet van geen enkele Spaanstalige inwoner in het dorp waar ik woon. Het sluit bij mijn beste weten dus totaal niet aan bij de demografische samenstelling van deze gemeente. Was dat trouwens niet een wat minder diervriendelijk kanaal waarop ook stierengevechten worden uitgezonden?

RAI Uno

Een Italiaanse zender waarvoor hetzelfde demografische vraagteken geldt als voor TVE. Heeft hier vroeger ook op de kabel gezeten maar is een tijdje weg geweest (ik heb het niet gemist) waarvan ik wel weet dat die ook nog eens  regelmatig gecodeerde uitzendingen heeft. Ook zo'n aanwinst dus.

RTM

Weer volgens diezelfde familie een Marokkaanse zender die op de satelliet zit. Er wonen hier waarschijnlijk wel een beperkt aantal mensen die deze zender mogelijk interessant vinden maar dat brengt me gelijk bij een ander aspect van de zaak.

Nu zal ik niet uit hoeven te leggen dat het verlies van twee 'grote' zenders van directe buurlanden waaronder een omroep van wereldreputatie als de BBC niet in verhouding staat tot het terugkrijgen van zenders als TVE, RAI Uno of RTM. Met alle respect voor deze zenders overigens.

Maar even dat andere aspect... Dat er in onze samenleving wordt getracht rekening te houden met de anderstalige bevolkingsgroepen in ons land is iets waar ik helemaal niets op tegen heb. Alleen... het denken dat je deze minderheidsbevolkingsgroepen een dienst bewijst door dergelijke anderstalige zenders door te geven in het standaardpakket is naar ik vrees niet veel meer dan een waanidee. En wel om het simpele feit dat de mensen uit deze bevolkingsgroepen natuurlijk geen genoegen nemen met één zendertje in hun moedertaal maar graag meer zenders willen kunnen ontvangen. Iedereen die een beetje bekend is in Amsterdam weet dan ook dat het in de wijken waar relatief veel anderstaligen wonen de muren 'zwart' zien van de schotelantennes. Deze mensen hebben dan ook totaal geen behoefte aan dat ene zendertje op de kabel en het is dan ook naar alle waarschijnlijkheid niets minder dan een verspilling van kostbare kabelruimte om die zenders door te geven terwijl er van die dienst waarschijnlijk nauwelijks gebruik wordt gemaakt. De mensen halen die zenders samen met vele andere zelf wel uit de lucht. Daarvoor betalen ze naast de aanschaf van de apparatuur slechts f30,- per jaar voor een decoderkaartje. En daarmee plukken ze ook het totale Nederlandstalige zenderpakket dat op de kabel zit van de satelliet. Nederland 1,2 en 3 en alle commerciële Nederlandstalige omroepen. Ook Duitsland 1,2 en 3 en nog véél meer Duitstalige zenders en weet ik veel wàt nog meer. Gaat u maar eens informeren bij een leverancier van satellietapparatuur. Het enige vervelende is dat nou juist de BBC in principe niet zomaar via satelliet te ontvangen is buiten het Verenigd Koninkrijk. En ook de Belgische zenders schijnen (nog) niet op de satelliet te zitten. Was dat wel het geval geweest dat zou de keuze voor mij simpel zijn geweest. Dan was het ajú UPC en ik doe het verder wel zonder jullie. Ik ben ook al jaren van mening dat het voor vele mensen wel eens véél gunstiger zou kunnen uitpakken als zij hun signaal niet van de kabelaar zouden betrekken maar als de woningbouwverenigingen deze dienst in hun servicepakket zouden opnemen. Je kunt op een flat met vele honderden woningen makkelijk een paar schoteltjes neerzetten en een kast met elektronica laten aanleggen. Het interne kabelnetwerk in de flat is per slot van rekening eigendom van de woningbouwvereniging, en of dat zijn signaal nou van de kabel betrekt of van de eigen ontvangers daar merken de bewoners niets van. Dan zou het denk ik met de hedendaagse stand van de techniek wel eens zo kunnen zijn dat men dan voor minder geld dan men nu betaalt véél meer zenders zou kunnen ontvangen. Gaat u het maar eens voorstellen aan uw woningbouwvereniging. Misschien voelen zij er wel wat voor. Klantvriendelijk en zo... Een woord dat UPC niet in haar vocabulaire lijkt te hebben.

Omdat met deze laatste voorgenomen zenderwijziging voor mij nu de grens van het aanvaardbare bereikt was ben ik de volgende dag, vrijdag 31 augustus 2001, eens eventjes in de telefoon geklommen en daar kwam het volgende uit:

Ik begon 's morgens maar met de programmaraad. Daar kreeg ik een antwoordapparaat waarop ik mijn telefoonnummer achterliet. Ik ben die dag niet teruggebeld. Alle keren dat ik ze die dag later zelf probeerde te bellen kreeg ik een in-gesprek toon(?!)

Alhoewel volgens de website van UPC het standaardpakket de enige dienst is die in mijn woonplaats verkrijgbaar is wist de verkoopafdeling van UPC mij te vertellen dat sinds vorige week ook 'UPC-digital' beschikbaar was in mijn woonplaats. Echter daar zouden BBC-2 en Duitsland-2 niet op worden doorgegeven. Zou mijn gedachte dat UPC ons met 'zachte dwang' allemaal achter de decoder wil drijven dan toch niet kloppen? Zouden BBC-2 en Duitsland-2 weg gaan en weg blijven? Zelfs als ik bereid zou zijn om f15,- per maand extra te gaan betalen? Wat ik natuurlijk niet ben!

Ik wilde op het gemeentehuis informeren naar de precieze bevoegdheden omtrent vaststelling van het zenderpakket zoals die in het contract waren vastgelegd bij de verkoop van ons kabelnet indertijd. De verantwoordelijke wethouder was in bespreking maar men zou vragen of hij mij zou terugbellen. Dat is er die vrijdag blijkbaar niet meer van gekomen. Wel hoorde ik dat de gemeente pas twee dagen eerder, op woensdag 29 augustus 2001, dus vijf dagen vóór de zenderwijziging (waaronder een weekeinde) - noemen we dit nou 'overvaltactiek'? - een persbericht van UPC had ontvangen waarin de gemeente werd geïnformeerd omtrent de zenderwijziging.

Omdat verder nog niemand die ik sprak al op de hoogte was van de voorgenomen zenderwijziging was ik benieuwd of de lokale dorpskrant wel al op de hoogte was. De persoon die ik daar sprak wist van niets. Hij had het anders graag in de editie van de volgende week willen plaatsen maar die was al afgesloten want die moest maandag verschijnen. Wel had hij het binnen de kortste tijd op de lokale kabelkrant gezet welke sinds nog niet al te lange tijd vanuit de handen van een stichting ook overgegaan was naar deze zelfde firma (en waar kleine advertenties die vroeger gratis waren dat sindsdien níet meer zijn... diezelfde privatisering weer - en heeft UPC hier een rol in gespeeld?).

Natuurlijk belde ik ook met UPC zelf. Omdat ik echt geen behoefte had aan de standaardverhalen waartoe de mensen van de klantenservice alleen maar bevoegd zijn om mij die mede te delen belde ik het nummer van UPC-Nederland en vroeg naar de directie. Daar was nog niemand aanwezig maar die werden elk moment verwacht en mijn boodschap zou doorgegeven worden en ik zou wel teruggebeld worden. Twee uur later belde ik zelf maar weer en kreeg een dame van het directiesecretariaat aan de lijn. Ik informeerde naar de samenstelling van de directie. Die bleek als volgt te zijn:

Algemeen directeur:  Hr. Wilson
Financieel directeur: Hr. Tollenaar
Directeur Customer Care: Hr. Bergman

De laatste leek mij voor het moment de meest aangewezen persoon en hij bleek wèl in huis, maar in bespreking te zijn tot ongeveer halféén. Ik heb haar toen redelijk gedetailleerd mijn standpunt over deze zaak uiteengezet en verzocht dat ik graag binnen een redelijke termijn, ik stelde vóór twee uur die middag voor, teruggebeld zou worden. Dat gebeurde later dan ook waarover straks meer.

In de tussentijd belde ik ook maar even met de juridische ledenservice van de consumentenbond om te horen wat er volgens hun voor mogelijkheden waren om UPC een halt toe te roepen. Van de dame die ik daar sprak kreeg ik in elk geval nog een saillant detail te horen. Namelijk dat UPC de twijfelachtige eer heeft om, na de Postbank, de instantie te zijn waarover de Consumentenbond de meeste klachten ontvangt. Dat lijkt me toch een gegeven waar de directie van UPC-Nederland zich wel eens iets van aan zou mogen trekken. UPC is druk bezig haar klanten volledig van zich te vervreemden.

Verder belde ik ook gelijk maar even in Amsterdam met de stadsredacties van twee grote dagbladen om te kijken of déze eigenlijk op de hoogte waren. De man van de Telegraaf die ik sprak wist van niets. Hij keek tijdens ons gesprek even op de UPC-site op het Internet en zei maar even met UPC te gaan bellen. De dame van het Parool wist er al wèl van en wist te vertellen dat AT-5, de Amsterdamse lokale zender, een kort geding tegen UPC had aangespannen. Wat de inzet van dit korte geding was wist ze niet. Toen ik later ook nog even met AT-5 zelf belde wist de dame van de redactie daar ook nog niet wat die inzet was. Ik vond dat een tikje vreemd omdat AT-5 er toch zeker ook zelf verslag van zou moeten doen.

Ook nam ik contact op met de Geschillencommissie Radio en Televisie waarvan ik het nummer had gekregen van de dame van de Consumentenbond. Daar kun je een schriftelijke klacht deponeren nadat je tevens een schriftelijke klacht naar de betrokken instelling hebt gestuurd. Om te kunnen beoordelen of dit eventueel zinvol zou zijn vroeg ik of er in het verleden meer klachten over wijzigingen van zenderdoorgifte waren ingediend en wat daar de uitkomst van was geweest. Ik kreeg als antwoord dat de geschillencommissie als onafhankelijke instelling mij niet mocht adviseren. Ik reageerde daarop dat ik geen advies wou maar informatie over feitelijke zaken omtrent het handelen en de uitspraken van de commissie welke feiten ongetwijfeld openbaar zouden zijn. De dame bevestigde dat deze uitspraken openbaar werden gemaakt maar dat zij mij die niet mocht mededelen. Ik zat even met stomheid geslagen aan de telefoon en zei dit zeer tegenstrijdig te vinden. Dat was ze met mij eens. Zij vond het ook tegenstrijdig maar "zo waren haar instructies". Helaas was haar superieur van wie zij die instructies gekregen zou hebben die dag niet aanwezig anders had ik die ook graag even gesproken. Volgens de dame werden de uitspraken van de commissie gepubliceerd in het 'Tijdschrift voor Consumentenrecht' dat een uitgave van de firma Kluwer is. Een commerciële uitgeverij natuurlijk dus ik voelde de bui al weer hangen. Wat zou het eventueel gaan kosten om van die "openbare" uitspraken kennis te mogen nemen? Ik belde met een heel behulpzame mijnheer van Kluwer die echter niet bekend was met het feit dat deze uitspraken in dat blad zouden moeten staan. Hij zou even gaan zoeken en zou mij terugbellen. Dat deed hij later dan ook en hij deelde mij mee dat hij die uitspraken niet echt had kunnen vinden... De woorden 'kastje' en 'muur' begonnen door mijn hoofd te spelen.
Oké... Ik heb maar één persoon gesproken van deze geschillencommissie dus ik moet voorzichtig zijn met het trekken van conclusies. Maar het gevoel bekruipt me toch dat ik met weer zo'n heerlijk inadequaat functionerende instantie te maken heb. Op momenten als deze kan ik het niet helpen dat ik mij afvraag hoelang het na Enschede en Volendam nog zal duren voordat de volgende catastrofe zich zal voordoen ten gevolge van het niet adequaat functioneren van een of andere instantie want ik maak mij ongerust dat dit te zeer een wijd verbreid verschijnsel is in dit land...

En toen belde de heer Bergman van UPC mij dus op. Ik bracht hem in correcte maar duidelijke taal op de hoogte van de meeste zaken die ik hierboven beschreven heb en liet weten dat wat mij betreft de grens van het acceptabele overschreden was. Het werd een aardige monoloog want het was tijdens mijn betoog helemaal stil aan de andere kant van de lijn. Toen hij mij zijn reactie gaf onderbrak ik hem nog even met de mededeling dat ik het woord 'programmaraad' in zijn reactie bij voorkeur niet wilde horen omdat ik het gevoel heb dat UPC zich daar wat al te gemakkelijk achter verschuilt. Hij liet weten daar toch niet om heen te kunnen en vertelde mij het volgende.

De mediawet schrijft voor dat de kabelmaatschappijen de plicht hebben minstens door te geven:

De Nederlandse publieke omroepen.
De Nederlandstalige Belgische omroepen.
De lokale publieke omroep en de regionale publieke omroep.

(Dit wist ik al want dat staat ook op de website van UPC vermeld.)

Verder zijn er met de individuele gemeenten bij de verkoop van de kabelnetten afspraken gemaakt over hoe de keuze van de zenders in het standaardpakket wordt bepaald. Dat gebeurt meestal door de Algemene ProgrammaRaad (APR). UPC mag slechts van het advies van de APR afwijken als er zwaarwegende redenen zijn. Ook dat had ik al gelezen op hun website.

Hij zei dat dit zwaarwegende redenen van financiële of juridische aard moesten zijn. Hij vertelde dat er bijvoorbeeld een meerjarig contract kan worden afgesloten voor de doorgifte van een zender waarbij UPC aan die zender betaalt. Als dan de APR een jaar later zou adviseren om die zender weer uit het pakket te halen kan UPC aanvoeren dat zij contractueel verplicht zijn om die zender nog te blijven betalen en dat dit, als de zender uit het pakket verdwijnt, weggegooid geld zou zijn. Oké... Dat kan ik begrijpen.

Hij zei ook dat als hij, in het geval van mijn woonplaats, BBC-2 en Duitsland-2 door zou laten geven ten koste van andere zenders dat die andere zenders naar de rechter zouden stappen om af te dwingen dat zij wèl doorgegeven zullen worden. Of zenders als TVE, RAI Uno en RTM dit ook echt zouden doen kan ik niet beoordelen.

Ik liet hem weten dat ik van mening ben dat, als de bemoeienissen van de APR er toe leiden dat de abonnees een voor hen niet acceptabel zenderpakket krijgen aangeboden, dan de enige juiste conclusie is dat deze methodiek met een programmaraad niet adequaat werkt. En dat men daaruit dan moet concluderen dat dit systeem nodig op de helling moet en dat de contracten met de gemeenten dan maar opengebroken moeten worden. Misschien dat bijvoorbeeld een eigen programmaraad per gemeente een betere garantie is voor een zenderpakket dat beter aansluit bij de wensen van de inwoners van die gemeente. En wat bleek... Hij vertelde mij dat op het moment UPC een voorstel aan de gemeenten heeft voorgelegd om de zeggenschap van de APR te reduceren tot 15 zenders en de vaststelling van de rest van de zenders in het standaardpakket aan UPC over te laten. In die constructie zou ik bij hem mogen aankloppen als het zenderaanbod mij niet bevalt en hij liet doorschemeren dat in die situatie BBC-2 en Duitsland-2 wel doorgegeven zouden worden. Hij zei tevens graag te willen zien dat ik mij tot de gemeente zou richten met een verzoek dat de gemeente met dat voorstel instemt. We zijn het er blijkbaar in elk geval over eens dat de huidige constructie met één APR die voor de meeste gemeenten besluit wat er doorgegeven moet worden niet voldoet. Of zíjn voorstel of een eigen programmaraad per gemeente de voorkeur verdient is iets dat m.i. nog verder bekeken zou moeten worden.

Toen vroeg ik hem of de doorgifte door UPC van de BBC of van Duitsland een van beide partijen geld kostte of dat de portefeuilles dicht blijven? Dat laatste was het geval.

Mijn standpunt is dan ook als volgt:

Ik heb een 'relatie' met UPC. Ik verwacht een adequaat zenderaanbod als tegenprestatie voor mijn abonnementsgeld. Hoe UPC dat intern regelt is de verantwoordelijkheid van UPC.

Dat UPC tot op heden de constructie met de APR heeft laten voortbestaan is een interne beleidskwestie van UPC. Dat men pas nu bezig is dit te herzien is iets waar ik in feite niets mee te maken heb. Ik vroeg hem hoe lang hij verwachtte dat dit overleg met de gemeenten zou gaan duren en schatte het zelf op een half jaar. Hij beaamde die schatting en ik stelde voor dat UPC er voor zou kunnen kiezen in elk geval gedurende die periode, in afwachting van een eventuele toekomstige wijziging in de methodiek van vaststellen van het zenderpakket, de zenders BBC-2 en Duitsland-2 die in vele gemeenten rondom Amsterdam gaan verdwijnen boven op het standaardpakket zou kunnen blijven doorgeven. Dit zou m.i. nauwelijks kosten met zich meebrengen omdat er voor deze zenders niet betaald hoeft te worden en het kabelnet er de capaciteit voor heeft. Hij gaf toe dat dit inderdaad het geval was. Naar mijn mening zou dit een gebaar van goede wil van de zijde van UPC zijn dat ze wel eens hoognodig zouden mogen maken. Hij zei echter dat als hij dit in mijn gemeente zou doen hij dit ook in alle andere gemeenten moest doen. Natuurlijk zei ik. Daar ging ik ook van uit. Waarop hij zei dat UPC Sinterklaas niet was en zij een commercieel bedrijf zijn. En daarmee zijn we weer aangekomen bij de kern van de zaak.

Sinds de gemeenten de kabelnetten voor eigen gewin verkwanseld hebben aan de hoogste bieder zijn onze belangen ondergeschikt geworden aan de commerciële belangen van de kabelaars. Ik zal er dan ook helemaal niet rouwig om zijn als UPC steeds verder in het door haar eigen wanbeleid veroorzaakte financiële moeras weg zal zakken en binnen afzienbare tijd failliet zal gaan. Dan zal het kabelnet weer op de markt komen. Ik stel voor dat er dan een stichting in het leven wordt geroepen die, zonder winstoogmerk maar puur met de beste belangen van de consument voor ogen, het kabelnetwerk gaat beheren zonder allerlei grootse aspiraties die tot onverantwoorde financiële machinaties leiden maar met een beperkte taakstelling. Het leveren van optimale radio- en televisiesignaaldoorgifte voor een zo aantrekkelijk mogelijke prijs. Ik sluit niet uit dat Internetdoorgifte ook tot een taak zal behoren die door veel klanten op prijs zal worden gesteld maar heb bij telefonie al iets meer reserves alhoewel ik ook dat niet uitsluit. Ik denk dat het merendeel van de huidige klanten van de kabelmaatschappijen de voorkeur zullen geven aan een dergelijke constructie die een veel stabielere zal zijn en meer garanties biedt op diensten die aansluiten bij de wensen van de abonnees. Het zal weinig moeite kosten om zonodig van de banken het nodige geld te lenen om het kabelnet te kopen. Per slot van rekening is men in principe verzekerd van voldoende klanten en moet een gezonde en stabiele bedrijfsvoering geen probleem zijn.

Verder wist de heer Bergman mij nog te vertellen dat de afdeling verkoop mij onjuist had geïnformeerd over het feit dat BBC-2 en Duitsland-2 niet beschikbaar waren via de sinds kort in mijn woonplaats verkrijgbare digitale televisie. Sinds enkele dagen waren deze zenders namelijk ook beschikbaar via dit medium. Wat een fantastisch toeval nietwaar? Of dus toch...?

Ook was hij natuurlijk wèl op de hoogte van de inhoud van het korte geding van AT-5. Het ging om het feit dat AT-5 naar een andere frequentie moet verhuizen en AT-5 is van mening dat zij daar niet tijdig genoeg over geïnformeerd zijn en dus hun kijkers niet hebben kunnen informeren. Die zouden hen dus plotseling 'kwijt' kunnen zijn en dat vinden ze niet sympathiek jegens hun kijkers. Ik weet niet wanneer dit korte geding dient maar misschien dat hierdoor de zenderwijziging voorlopig nog tegengehouden kan worden als de rechter in het voordeel van AT-5 beschikt (ik schrijf deze tekst op zondag 2 september 2001).

Als u het, net als ik, zat bent om nog langer onderworpen te moeten worden aan de gevolgen van een inadequaat functionerend bedrijf en ontevreden bent over de door UPC (of een andere kabelaar) geleverde diensten dan kunt u dus het volgende doen:

Tijdens het schrijven van deze tekst kwam de herinnering in mij op aan een zinnetje dat herhaaldelijk werd uitgesproken in een sketchje van ik meen Ton van Duinhoven die op zijn bekende onnavolgbare wijze een doorgewinterde vakbondsman neerzette en die daarbij frequent de woorden sprak die om de een of andere reden in mijn geheugen zijn blijven hangen zoals dat soms gaat met dat soort dingen.....

"Actie, actie, harrrrrrrde actie........!!!"

Want wie niet horen wil............

Vervolg 1... De Reactie van de APR (maandag 3 september 2001)

© 2001 BHM

augustus - september 2001, v. 1.12